Trong các điều kiện chung về phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Kiên Giang, hợp tác xã (HTX) có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, góp phần ổn định đời sống của người dân. Tuy nhiên, sự phát triển HTX nói chung, HTX nông nghiệp (HTXNN) nói riêng còn chưa tương xứng với tiềm năng, cần đánh giá, tổng kết thực tiễn và đề xuất quan điểm, giải pháp phát triển phù hợp với bối cảnh mới. Để đảm bảo cho sự phát triển của HTXNN cần xác định đúng yếu tố chính, từ đó thực hiện đồng bộ các giải pháp để thúc đẩy, hỗ trợ giúp HTX phát triển toàn diện.
HTX có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, góp phần ổn định đời sống của người dân
HTXNN là tổ chức kinh tế do những người nông dân tự nguyện thành lập nên nhằm mục đích trợ giúp các hoạt động sản xuất nông nghiệp của họ thông qua việc cung cấp các dịch vụ giá rẻ do lợi thế về quy mô và chuyên môn hóa hoạt động. HTXNN ra đời dựa trên nền tảng kinh tế hộ nông dân. Những năm qua, được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, khu vực kinh tế tập thể (KTTT) mà nòng cốt là HTX trên địa bàn tỉnh có những chuyển biến tích cực, ngày càng thể hiện vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn và thực hiện việc tái cơ cấu ngành nông nghiệp, gắn với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.
Hiện nay, toàn tỉnh có 454 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, tổng số thành viên tham gia gần 33.796 người, doanh thu bình quân của HTX năm 2024 đạt hơn 1tỷ đồng; thu nhập bình quân của cán bộ quản lý HTX là 30 triệu đồng/người/năm. Các HTXNN đã thể hiện rõ vai trò quan trọng là cầu nối trong việc tiếp thu, hướng dẫn ứng dụng, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, thúc đẩy cơ cấu cây trồng vật nuôi, đảm bảo nhiều khâu dịch vụ đầu vào mà từng người dân không làm được hoặc làm mà không hiệu quả như: dịch vụ giống, phân bón, thủy lợi, làm đất, bảo vệ sản xuất, thu hoạch…một số HTX đã hoạt động liên kết trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm cho thành viên.
Các HTXNN đã thể hiện rõ vai trò quan trọng là cầu nối trong việc tiếp thu, hướng dẫn ứng dụng, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất
Tuy vậy, việc hình thành HTXNN cũng còn bộc lộ những khó khăn, tồn tại như: Nhận thức của một bộ phận cán bộ, đảng viên các cấp các ngành và người dân còn hạn chế. Cán bộ làm công tác quản lý nhà nước đối với lĩnh vực KTTT, HTX ở cơ sở còn thiếu và đều làm kiêm nhiệm, do đó việc theo dõi KTTT chưa chặt chẽ, những khó khăn của HTX chưa được xử lý, khắc phục kịp thời. Bộ máy cán bộ quản lý ở HTX không ổn định, thay đổi thường xuyên. Trình độ, năng lực quản lý và tổ chức các hoạt động dịch vụ còn yếu, chưa theo kịp với những biến động của thị trường; chưa thu hút được cán bộ có trình độ, năng lực về làm việc tại HTX. Hệ thống cơ chế chính sách hỗ trợ phát triển KTTT chưa đồng bộ, khó áp dụng vào cuộc sống và chưa phù hợp với đặc thù của HTX NN. Đa phần các HTX thiếu vốn và khó tiếp cận vay vốn để hoạt động sản xuất, kinh doanh, cơ sở vật chất yếu kém chưa đáp ứng được yêu cầu của sản xuất hàng hóa.
.jpg)
Tuy vậy, HTXNN cũng còn bộc lộ những khó khăn, tồn tại cần phải có hiệu quả những giải pháp khắc phục hiệu quả
Muốn phát triển mô hình HTX nông nghiệp vươn lên tầm cao mới trên địa bàn tỉnh Kiên Giang, phải thực hiện có hiệu quả những yếu tố ảnh hưởng như sau:
- Một là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nêu cao trách nhiệm chính trị của các cấp ủy đảng, chính quyền, đặc biệt là người đứng đầu ở mỗi cơ quan đơn vị từ tỉnh đến cơ sở. Nâng cao năng lực bộ máy quản lý nhà nước về KTTT theo hướng bố trí cán bộ chuyên trách theo dõi, hỗ trợ phát triển HTX gắn với chỉ đạo phát triển HTXNN với thực hiện đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới.
- Hai là, thay đổi các hình thức quản lý HTX từ quản lý hành chính sang các quan hệ hợp tác, đối tác; đẩy mạnh ứng dụng, chuyển giao khoa học kỹ thuật, công nghệ cao vào phát triển sản xuất; đẩy mạnh công tác tuyên truyền Luật HTX năm 2023; tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả KTTT nhằm thống nhất về nhận thức trong toàn bộ hệ thống chính trị và nhân dân về bản chất, vị trí, vai trò, tầm quan trọng của KTTT trong nông nghiệp mà nòng cốt là HTX.
- Ba là, thực hiện có hiệu quả các chính sách hỗ trợ, tạo môi trường thuận lợi cho các HTX phát triển; tháo gỡ khó khăn chính sách về đất đai, đẩy mạnh việc giao đất, cho thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để HTX nông nghiệp xây dựng trụ sở làm việc, nhà kho, bãi tập kết sản phẩm, cửa hàng giới thiệu sản phẩm.
- Bốn là, hỗ trợ nguồn lực về tài chính để các địa phương thực hiện xây dựng các mô hình HTX nông nghiệp kiểu mới theo Luật HTX năm 2023 hoạt động hiệu quả. Khuyến khích thu hút doanh nghiệp đầu tư vào phát triển nông nghiệp, nông thôn nhằm hợp tác, liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản cho nông dân thông qua HTX nông nghiệp.
- Năm là, cùng với chú trọng phát triển HTX nông nghiệp kiểu mới cần rà soát các HTX hoạt động không phù hợp với quy định của Luật yêu cầu đăng ký lại hoặc chuyển sang loại hình tổ chức khác. Trong quá trình tổ chức lại hoạt động của HTX, cần rà soát, đánh giá, xác định rõ nguồn gốc tài sản hình thành, xem xét lại thành viên thực sự có nhu cầu liên kết sản xuất, tiêu thụ hàng hóa, góp vốn thêm vào HTX, bớt số thành viên sản xuất tự cấp, tự túc, nhu cầu hợp tác không cao.
