Luật Hợp tác xã (HTX) năm 2023 ra đời có nhiều điểm thuận lợi giúp HTX phát triển toàn diện hơn. Ngoài ra, sẽ loại bỏ các quy định gây trở ngại gia nhập thị trường, xây dựng hệ sinh thái các tổ chức kinh tế hợp tác phát triển năng động, hiệu quả, bền vững, giúp nâng cao thu nhập của các thành viên và góp phần thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội. Cùng với đó, để áp dụng Luật mới các HTX cần phải thay đổi tư duy, xoá bỏ hệ tư tưởng hoạt động của HTX kiểu cũ thì mới có thể thành công.
Luật HTX năm 2023 ra đời đòi hỏi các HTX phải thay đổi cách làm để phát triển đúng hướng
Hiện nay, toàn tỉnh có 537 HTX và 2.359 tổ hợp tác, trong đó đa số là HTX và tổ hợp tác nông nghiệp. Từ khi Luật HTX năm 2023 có hiệu lực thi hành các HTX cũng đã bắt đầu định hướng việc chuyển đổi và hoạt động theo Luật mới. Kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh được củng cố, mô hình tổ chức HTX được sắp xếp lại theo hướng linh hoạt và đa dạng, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới. Hoạt động của một số HTX đa dạng hơn, theo xu hướng sản xuất kinh doanh tổng hợp, gắn với dịch vụ, phục vụ lợi ích cho HTX và thành viên.
Đối với các HTX thành lập mới có nhiều loại hình hợp tác khá đa dạng. Bên cạnh đó, với sự quyết tâm nỗ lực trong công tác tư vấn, hỗ trợ, tuyên truyền của Liên minh HTX tỉnh và một số ngành có liên quan, kinh tế tập thể trong đó nòng cốt là HTX đã có nhiều đóng góp quan trọng trong phát triển kinh tế và ổn định an sinh xã hội, xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh.
Tuy nhiên, ngoài những chuyển biến tích cực vẫn còn nhiều HTX chưa thoát khỏi tình trạng hoạt động yếu kém, khó khăn. Theo báo cáo quý 1 năm 2025 của Liên minh HTX tỉnh thì nhiều HTX doanh thu thấp, vốn nhỏ, việc liên kết sản xuất, tiêu thụ có hiệu quả chưa cao. Một số HTX có bước tiến lớn nhưng vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong việc mở rộng sản xuất kinh doanh và sức ép cạnh tranh lớn. Chính vì vậy, đòi hỏi các HTX muốn thay đổi kịp thời để có thể trụ vững trong bối cảnh mới, trong thời đại công nghiệp 4.0 với thị trường cạnh tranh ngày càng quyết liệt thì vẫn cần phải thay đổi tư duy thông qua hoạt động cụ thể của HTX.
Từ thực trạng hoạt động của các HTX sau khi áp dụng Luật HTX năm 2023 cho thấy, tuy đã thay đổi cách làm nhưng nhiều HTX còn băn khoăn trong cách nghĩ, chưa thoát khỏi tư duy về HTX kiểu cũ như sợ đầu tư vốn, ngại mở thêm dịch vụ.... Mặc dù HTX lúc nào cũng thiếu vốn để đầu tư cơ sở vật chất, mở rộng quy mô, chỉ làm được một hoặc hai dịch vụ và phần lớn là còn gặp khó khăn trong việc tổ chức sản xuất, tìm đầu ra cho sản phẩm cũng như bảo đảm các quyền lợi cho các thành viên HTX.
Điều đáng quan tâm là đa phần các địa phương chưa xây dựng được nhiều mô hình HTX kiểu mới quy mô lớn, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ theo chuỗi giá trị nông sản thông qua hợp đồng kinh tế. Việc phổ biến, nhân rộng mô hình HTX hoạt động hiệu quả chưa được triển khai rộng rãi đã giúp cho người dân tin tưởng vào các lợi ích về kinh tế - xã hội do HTX mang lại.
Nhằm từng bước giúp các HTX có hướng tịch cực thay đổi tư duy trong hoạt động và khắc phục những bất cập, yếu kém, tạo động lực cho phong trào HTX phát triển, nâng cao vai trò và đóng góp của HTX trong nền kinh tế thị trường, cần tập trung thực hiện đồng bộ một số giải pháp sau:
- Chú trọng việc triển khai các chính sách, tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện cho HTX phát triển, đồng thời tiếp tục tuyên truyền, tập huấn sâu rộng về Luật HTX năm 2023.
- Xây dựng mô hình HTX kiểu mới sao cho hoàn chỉnh từ tổ chức đến hoạt động từ đó nhân rộng điển hình; từng bước khẳng định kinh tế tập thể, HTX là nhân tố quan trọng, góp phần phát triển kinh tế - xã hội.
- Giúp HTX có được vị thế bình đẳng với các thành phần kinh tế khác trên thị trường trong việc liên kết hợp tác, tiêu thụ sản phẩm cho thành viên.
- Tìm giải pháp chuyển đổi mô hình sản xuất của HTX từ chiều rộng lẫn chiều sâu, từ canh tác theo phương pháp truyền thống sang ứng dụng công nghệ cao, sản xuất nhỏ lẻ sang liên kết theo chuỗi, áp dụng theo các tiêu chuẩn quốc tế, tìm kiếm thị trường trong nước và ngoài nước.
