Chuyển đổi số được xác định là một trong những hướng đi quan trọng thúc đẩy các hợp tác xã nông nghiệp phát triển theo hướng bền vững, thích ứng với thị trường. Tuy nhiên, làm sao để các hợp tác xã có thể ứng dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất và quản lý hiệu quả là vấn đề cần bàn và triển khai trong thời gian tới.
Chuyển đổi số được xác định là một trong những hướng đi quan trọng thúc đẩy các HTX nông nghiệp phát triển theo hướng bền vững
Một khái niệm tổng thể nhất, có thể nói chuyển đổi số là quá trình chuyển đổi tổng thể và toàn diện của cá nhân, tổ chức, cộng đồng về cách thức sống, làm việc, sản xuất, kinh doanh dựa trên các công nghệ số. Chuyển đổi số được xác định là xu hướng tất yếu để các hợp tác xã (HTX) nông nghiệp phát triển theo hướng bền vững, hiệu quả. Thông qua việc sử dụng mạng xã hội, xây dựng website, tham gia vào các sàn giao dịch thương mại điện tử... các HTX sản xuất nông nghiệp sẽ "rộng cửa" để quảng bá, giới thiệu, tìm kiếm thị trường cho sản phẩm của mình. Tuy nhiên, làm thế nào để các HTX có thể ứng dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất và quản lý hiệu quả thì vẫn còn nhiều việc phải làm.
Bên cạnh đó, chuyển đổi số là giải pháp quan trọng và là xu hướng tất yếu để doanh nghiệp, HTX nâng cao năng lực cạnh tranh, hiệu quả sản xuất, tham gia vào chuỗi giá trị. Đặc biệt là chuyển đổi số sẽ giúp cho HTX tìm kiếm mô hình hoạt động kinh doanh linh hoạt hơn, tiết giảm chi phí và tối ưu nguồn lực.
Thực tế thời gian qua cho thấy, đại dịch COVID-19 lần thứ tư bùng phát đến nay, mặc dù đã tạm thời dần ổn trở lại nhưng đã tác động không nhỏ đến mọi mặt của đời sống xã hội, nhiều HTX gặp khó trong quảng bá, tiêu thụ sản phẩm. Để nhanh chóng thích nghi với tình hình hiện nay, một số HTX nông nghiệp trong tỉnh đã chủ động xây dựng website, tham gia các hoạt động kinh doanh, quảng cáo trực tuyến trên các trang mạng xã hội, sàn thương mại điện tử.
Chuyển đổi số sẽ giúp HTX tạo kênh bán hàng điện tử hiệu quả trong tình hình hiện nay
Tuy nhiên, trong những năm qua, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động sản xuất kinh doanh của HTX còn nhiều hạn chế như:
Về năng lực và tư duy, nhận thức của HTX đối với chuyển đổi số, hiện nay trên địa bàn tỉnh đã có một số HTX ứng dụng công nghệ cao trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Nhưng các HTX này mới chỉ tập trung vào ứng dụng công nghệ tưới tiêu, hệ thống nhà lưới, dán tem truy xuất nguồn gốc. Còn ứng dụng chuyển đổi số vào khâu chế biến, quản lý HTX, tiêu thụ và quảng bá sản phẩm chưa được quan tâm.
Về nguồn nhân lực, phần lớn cán bộ, thành viên HTX chưa qua đào tạo về CNTT nên gặp khó khăn trong việc tiếp cận và thực hiện quá trình chuyển đổi số. Năng lực khai thác thông tin, định hướng chiến lược, xây dựng kế hoạch chuyển đổi số, tiếp cận thị trường số, làm việc trên môi trường không gian mạng hay mức độ sẵn sàng ứng dụng và tiếp nhận đổi mới khoa học, kỹ thuật còn rất hạn chế.
Về công nghệ, hạ tầng số mặt bằng chung cho thấy hạ tầng công nghệ thông tin của các HTX, nhất là HTX nông nghiệp còn lạc hậu, nhiều HTX nông nghiệp còn chưa có máy tính, thiết bị kết nối mạng internet và còn xa lạ với các phần mềm, tiện ích như: phần mềm kế toán, quản lý sản xuất, phần mềm quản lý bán hàng…
Về nguồn vốn đầu tư cho chuyển đổi số còn hạn hẹp. Nhìn chung, các HTX trên địa bàn tỉnh có quy mô nhỏ, chủ yếu là HTX nông nghiệp sản xuất kinh doanh theo lối truyền thống nên còn hạn chế nguồn vốn và khả năng huy động vốn không cao, thường chỉ đáp ứng đủ cho quá trình sản xuất kinh doanh, dịch vụ thuần túy của HTX. Do vậy, năng lực tài chính chưa đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số.
Thực tế tại nhiều HTX nông nghiệp, việc áp dụng nền tảng kinh tế số vào sản xuất, phát triển chuỗi giá trị vẫn còn sơ khai. Nguyên nhân do đa số thành viên tham gia HTX nông nghiệp xuất phát từ nông dân, trình độ tiếp cận thị trường chậm, khoa học công nghệ còn kém, chủ yếu dựa vào kinh nghiệm trong sản xuất. Bên cạnh đó, việc nắm bắt thông tin thị trường, công tác kết nối giao thương với các siêu thị, doanh nghiệp xuất nhập khẩu hạn chế, chưa thường xuyên. Đầu tư sản xuất công nghệ cao đòi hỏi nguồn kinh phí lớn trong khi hầu hết các HTX đều thiếu vốn.
Định hướng cho công cuộc chuyển đổi số, Liên minh HTX tỉnh sẽ tổ chức các lớp tập huấn về chuyển đổi số cho thành viên các HTX với hình thức "cầm tay chỉ việc". Đồng thời, khảo sát, kiểm tra thực trạng hoạt động của các HTX từ đó lựa chọn những HTX thực sự hoạt động hiệu quả, nắm bắt được công nghệ thông tin và đội ngũ cán bộ có năng lực, nhiệt tình để xây dựng các điển hình tham gia vào thực hiện chuyển đổi số. Cùng với đó, các HTX cũng cần có chiến lược xây dựng thương hiệu, khả năng kết nối thì mới có thể thụ hưởng các chính sách hỗ trợ, đãi ngộ liên quan.
Với số lượng HTX nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Kiên Giang như hiện nay (hơn 350 HTX) thì xác định chuyển đổi số trong giai đoạn này là việc làm rất cần thiết. Để giúp các HTX nắm được những vấn đề cơ bản khi tham gia thực hiện chuyển đổi số, cần thực hiện một số nội dung như sau:
- Liên minh HTX tỉnh phải tích cực đào tạo nâng cao năng lực hoạt động cho HTX thông qua các lớp tập huấn nhằm giúp các HTX, thành viên ứng dụng công nghệ thông tin trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, đặc biệt là việc tiếp cận thị trường tiêu thụ, hướng tới phát triển bền vững.
- Đẩy mạnh tuyên truyền, chuyển đổi nhận thức về quá trình chuyển đổi số trong phát triển HTX cho đội ngũ cán bộ quản lý nhà nước về kinh tế hợp tác các cấp; cán bộ chủ chốt, thành viên của HTX.
- Tổ chức các chuyên đề, hội thảo về chuyển đổi số; tổ chức tham quan học tập, trao đổi kinh nghiệm, giới thiệu các mô hình HTX trong và ngoài tỉnh thực hiện chuyển đổi số thành công.
- Thường xuyên thông tin, truyền thông, tuyên truyền, quảng bá về các hoạt động và nội dung của chuyển đổi số doanh nghiệp trên các phương tiện thông tin đại chúng và qua mạng Internet nhằm nâng cao nhận thức của HTX.
- Triển khai mô hình điểm và chính sách hỗ trợ mô hình điểm cho doanh nghiệp, hợp tác xã chuyển đổi số.
