Kinh tế tập thể (KTTT), hợp tác xã (HTX) là thành phần kinh tế quan trọng trong nền kinh tế quốc dân. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, cạnh tranh gay gắt của thị trường, và chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19, song dưới sự quan tâm, lãnh đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh thành phần KTTT, HTX hoạt động khá ổn định, phát triển cả về quy mô và hiệu quả. Trong 6 tháng đầu năm, Liên minh Hợp tác xã tỉnh đã phối hợp với các ngành, các cấp tư vấn thành lập mới 8/10 HTX, đạt 80% kế hoạch năm 2021.
Hợp tác xã nông nghiệp chiếm hơn 80% tổng số HTX trên toàn tỉnh
Thời gian qua, Liên minh HTX tỉnh đã chủ động tham mưu Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh xây dựng các đề án, nghị quyết, chỉ thị về phát triển KTTT, HTX. BCH Liên minh HTX tỉnh, các HTX, đơn vị thành viên đã chủ động, sáng tạo, huy động mọi nguồn lực thực hiện có hiệu quả Nghị Quyết số 337/NQ-HĐND ngày 22/7/2020 của Hội đồng Nhân dân tỉnh quy định chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã nông nghiệp giai đoạn 2020-2025 trên địa bàn tỉnh Kiên Giang; Kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết số 340/2020/NQ-HĐND ngày 22/7/2020 của Hội đồng nhân dân tỉnh về việc phê duyệt chính sách hỗ trợ liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp giai đoạn 2020-2025 trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. Phối hợp Sở Khoa học và Công nghệ truy xuất nguồn gốc cho các sản phẩm của HTX. Quyết định phê duyệt phát triển KTTT, HTX giai đoạn 2021-2025… Các điểm nghẽn cản trở sự phát triển của KTTT, HTX dần được khơi thông tạo động lực để KTTT, HTX phát triển nhanh, bền vững. Số lượng, chất lượng hoạt động của HTX, tổ hợp tác (THT) tăng lên. Các HTX hoạt động đúng bản chất, tập trung hỗ trợ kinh tế hộ thành viên; cán bộ quản lý HTX tâm huyết, giàu kinh nghiệm, nhạy bén với thị trường. Nhờ vậy, đời sống thành viên, hộ thành viên được cải thiện, góp phần giảm nghèo tại địa phương. Trong 6 tháng đầu năm 2021, Liên minh Hợp tác xã tỉnh tư vấn thành lập mới 8/10 HTX (6 HTX nông nghiệp và 02 HTX thương mại, dịch vụ), đạt 80% kế hoạch với số vốn điều lệ là 11.246.850.000 đồng, diện tích 544,85 ha, số thành viên là 191, số lao động là 64. Tính đến nay, toàn tỉnh có 2.129 THT và 501 HTX, trong đó có: 441 HTX nông nghiệp; 38 HTX lĩnh vực phi nông nghiệp và 22 quỹ tín dụng nhân dân. Tổng số thành viên khu vực KTTT đạt 94.462 thành viên, các THT và HTX giải quyết việc làm cho hơn 16.181 lao động; thu nhập bình quân người lao động đạt 4,5 triệu đồng/người/ tháng.
Phối hợp với các ngành liên quan và địa phương tổ chức 08/10 cuộc vận động và tư vấn, tuyên truyền về quyền lợi, nghĩa vụ, các chính sách hỗ trợ của Đảng và Nhà nước khi tham gia HTX, đạt 80% kế hoạch cho 321 đối tượng là cá nhân, hộ gia đình có nguyện vọng gia nhập và thành lập mới HTX. Phối hợp với báo, đài địa phương phát phóng sự về mô hình, điển hình tiên tiến của HTX làm ăn có hiệu quả lan tỏa đến các thành viên và người lao động trong các HTX. Thực hiện việc cập nhật tin, bài về kinh tế tập thể và các mô hình kinh tế hợp tác trên trang thông tư điện tử của Liên minh HTX tỉnh Kiên Giang. Qua các hình thức tư vấn, tuyên truyền đã góp phần nâng lên ý thức của cộng đồng về KTHT, HTX, có cách nhìn và hiểu rõ hơn về vai trò, vị trí và những lợi ích thiết thực của HTX kiểu mới.
Để giải quyết vấn đề nâng cao trình độ của đội ngũ quản lý HTX, Liên minh đã phối hợp với Trường Cán bộ Quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II mở 02 lớp bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm soát cho giám đốc, ban kiểm soát các HTX trên địa bàn huyện Tân Hiệp, Giồng Riềng; Xây dựng kế hoạch phối hợp với Trường trung cấp nghề và đào tạo cán bộ hợp tác xã miền Nam chuẩn bị mở lớp Trung cấp giao thông vận tải.
Tiến hành Khảo sát các HTX đầu tư kết cấu hạ tầng thuộc Chương trình phát triển kinh tế tập thể, HTX giai đoạn 2021-2025. Vận động Công ty TNHH chế tạo bơm TS tỉnh Bình Dương hỗ trợ hệ thống mô tơ bơm tiết kiệm điện cho HTX Vinacam huyện Hòn Đất, trị giá 158 triệu đồng, đã ban giao và vận hành. Phối hợp với Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh triển khai 04 lượt dự án cho 04 HTX vay vốn với số tiền 300 triệu đồng từ nguồn Quỹ quốc gia việc làm.
Hiện nay, việc thành lập HTX đã đáp ứng được nhu cầu hợp tác của thành viên trong việc phát triển kinh tế hộ. Qua công tác tuyên truyền đã nâng cao nhận thức của người dân về vai trò của HTX đối với phát triển kinh tế - xã hội, người dân thấy được lợi ích khi tham gia HTX, thể hiện bằng số HTX thành lập mới đạt và vượt so với Nghị quyết của Liên minh HTX Việt Nam và kế hoạch của tỉnh. Những chuyển biến của HTX về phương thức hoạt động, sản xuất, kinh doanh; vai trò của HTX trong phát triển kinh tế hộ thành viên, kinh tế - xã hội tại địa phương,... Nội dung, phương thức hoạt động của các HTX có bước đổi mới, tổ chức thực hiện theo đúng Luật Hợp tác xã, tạo việc làm, tăng thu nhập, giảm nghèo cho các thành viên, góp phần xây dựng nông thôn mới, bảo đảm an sinh, an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
Bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn tồn tại những hạn chế, khó khăn và những vấn đề phát sinh của HTX như: Đội ngũ cán bộ quản lý HTX có tâm huyết, nhưng đa số là lớn tuổi, chưa qua đào tạo bồi dưỡng, chỉ được bồi dưỡng qua các lớp ngắn ngày nên hạn chế về trình độ, năng lực và kinh nghiệm quản trị. Hiệu quả kinh tế còn thấp. Hoạt động của giữa các thành viên trong HTX và giữa các HTX với nhau còn thiếu gắn bó, với cộng đồng doanh nghiệp, chưa có sự liên kết hệ thống chặt chẽ cả về mặt kinh tế-xã hội và tổ chức. Sản xuất trong cơ chế thị trường nhưng hầu hết HTX lại không biết được nhu cầu thị trường, thị trường đòi hỏi sản phẩm nông nghiệp phải có chứng nhận xuất xứ nhưng hầu hết các HTX chưa làm được, các HTX chủ yếu đang làm ra cái mình có, chưa làm được cái thị trường cần…
Nhiều HTX quy mô nhỏ, manh mún, cơ sở vật chất thiếu thốn, chỉ cung cấp một số dịch vụ thiết yếu cho thành viên, việc ứng dụng khoa học - công nghệ trong quản lý, điều hành hạn chế. Số HTX được tiếp cận chính sách chưa nhiều, nhất là tiếp cận các nguồn vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX, vốn vay từ các tổ chức tín dụng. Sự liên kết, hợp tác giữa các HTX chưa chặt chẽ, hiệu quả thấp, chưa thành lập được liên hiệp HTX.
Những tồn tại trên làm cho KTTT, HTX phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, chưa thu hút được thành viên tham gia, chưa kết nối bền chặt được với doanh nghiệp để hình thành chuỗi liên kết sản xuất, sức cạnh tranh của sản phẩm chưa cao, hiệu quả SXKD còn thấp, đóng góp cho phát triển KT-XH tỉnh còn khiêm tốn, tỷ trọng trong GRDP ở mức 1-2%.
Bước sang giai đoạn 2020-2025, trong bối cảnh mới với sự hội nhập sâu rộng thị trường thế giới, thích ứng với diễn biến phức tạp của thiên tai và dịch bệnh. Để đáp ứng yêu cầu của thị trường và người tiêu dùng đòi hỏi các HTX phải nâng cao năng lực sản xuất, ứng dụng khoa học kỹ thuật tạo ra sản phẩm có chất lượng và mẫu mã tốt, phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng. Nhằm hỗ trợ các HTX, Liên minh HTX tỉnh tiếp tục xây dựng, củng cố tổ chức vững mạnh về chính trị, thống nhất mục tiêu, định hướng; phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành và UBND các huyện, thành phố tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh ban hành cơ chế, chính sách cụ thể hoá chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển KTTT và các cơ chế, chính sách của tỉnh về hỗ trợ phát triển KTTT. Trong đó, tập trung xây dựng đề án, chương trình, kế hoạch, dự án hỗ trợ, phát triển HTX theo Quyết định số 1804/QĐ-TTg về việc phê duyệt Chương trình hỗ trợ phát triển KTTT, HTX giai đoạn 2021-2025; Quyết định số 167/QĐ-TTg về việc phê duyệt đề án lựa chọn, hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới hiệu quả tại các địa phương trên cả nước giai đoạn 2021-2025; Quyết định số 340/QĐ-TTg về việc phê duyệt Chiến lược phát triển KTTT, HTX giai đoạn 2021-2030; Chỉ thị số 19/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Cùng với đó, hằng năm, Liên minh HTX tỉnh xây dựng chương trình phối hợp hoạt động với các sở, ngành liên quan.
Hiện nay, nhận thức của chính quyền, người dân về tầm quan trọng của HTX đã từng bước được nâng lên, HTX đã trở thành mắc xích quan trọng trong thực hiện liên kết giữa sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, là cầu nối giữa hộ sản xuất cá thể và doanh nghiệp. Cùng với những tín hiệu mới đang tác động tích cực tới phong trào HTX, sự chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh ủy, HĐND, UBND, sự vào cuộc của các sở, ngành, địa phương và nỗ lực phấn đấu vươn lên của các HTX, trong thời gian tới phong trào KTTT, HTX ở tỉnh Kiên Giang sẽ phát triển bền vững, góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh./.
