Kinh tế hợp tác, trong đó nòng cốt là các hợp tác xã (HTX), đang từng bước khẳng định vị trí, vai trò quan trọng của mình trong phát triển kinh tế của đất nước. Tuy nhiên, đa số HTX hiện nay chưa chủ động để phát triển mô hình của mình, nhiều HTX hoạt động yếu kém lại đỗ cho chính quyền thiếu quan tâm, không hỗ trợ chính sách. Ít HTX nghĩ rằng một trong những yếu tố quyết định sự thành bại chính là chất lượng nguồn nhân lực.
Yếu tố quyết định sự thành bại chính là chất lượng nguồn nhân lực
Từ khi Luật HTX năm 2012 ra đời, cũng là bước ngoặt đánh dấu sự thay đổi về bộ mặt của HTX, tức là nâng cao vai trò và vị trí của HTX lên một bước nhất định. Trước hết, chúng ta có thể thấy rõ từ xưa đến nay cái tên gọi “Ban Chủ nhiệm”, “Ban quản trị” hay “Chủ nhiệm HTX” dù đã có những dấu ấn khó phai mờ về lịch sử, thậm chí cán bộ có khi vẫn kêu như vậy nhưng cũng buộc phải thay đổi bằng các tên gọi khác như “Hội đồng quản trị”, “Chủ tịch” hay “Giám đốc” HTX.
Sự thay đổi này cho thấy, HTX giờ đây xem như hoạt động ngang tầm với một doanh nghiệp. Chỉ khác với doanh nghiệp ở chỗ, HTX về lợi ích của các thành viên đều như nhau và mỗi quyết định đều phải có sự thông qua của tất cả các thành viên. Do đó, mối liên kết của các thành viên sẽ quyết định trực tiếp tới sự phát triển của từng HTX.
Mối liên kết của các thành viên sẽ quyết định trực tiếp tới sự phát triển của từng HTX
Về bản chất, HTX không phải là tổ chức mang tính chất xã hội, càng không phải tổ chức từ thiện, mà là tổ chức kinh tế “đặc biệt” thúc đẩy sự hợp tác trong cộng đồng thành viên HTX nhằm đáp ứng một cách hiệu quả nhu cầu kinh tế và nhu cầu xã hội cho thành viên.
HTX được thành lập để đáp ứng một số nhu cầu trong đời sống sản xuất của thành viên. Mục tiêu tối thượng của HTX là cung cấp dịch vụ tốt nhất nhằm đáp ứng được nhu cầu của thành viên. Nói cách khác, chức năng của HTX là đáp ứng nhu cầu chung của thành viên; thành viên chính là khách hàng của HTX.
Việc HTX cung cấp dịch vụ cho thành viên đi đôi với việc thành viên sử dụng sản phẩm, dịch vụ của HTX. Đây là bản chất kinh tế rất quan trọng làm cho HTX phát triển bền vững. Trong mối quan hệ giao dịch với HTX, thành viên cần nhận thấy được những lợi ích, những ưu điểm tích cực từ việc tham gia HTX.
Nếu nhầm lẫn trong việc nhận diện các lợi ích khi tham gia HTX sẽ dẫn tới hiện tượng thành viên thiếu niềm tin và thiếu trung thành khi giao dịch với HTX. Chất lượng của đời sống hợp tác và thành công về mặt kinh tế đều phụ thuộc vào mối quan hệ giao dịch giữa thành viên và HTX.
Về chính sách, có thể nói những năm qua, Nhà nước luôn quan tâm xây dựng, hoàn thiện các cơ chế, chính sách hỗ trợ HTX phát triển. Tuy nhiên, ta có thể hiểu một cách thấu đáo là chính sách của Nhà nước hỗ trợ HTX cũng giống như cái “bật lửa” chứ không phải là “bao cấp”. Việc HTX có giữ hay phát huy được chính sách đó hay không hoàn toàn phụ thuộc vào vai trò lãnh đạo điều hành và hoạt động của HTX.
Chính sách của Nhà nước hỗ trợ HTX cũng giống như cái “bật lửa” chứ không phải là “bao cấp”
Như vậy, nhìn vào bản chất và tác động của Nhà nước đối với sự phát triển kinh tế tập thể nói chung, HTX nói riêng, chúng ta có thể thấy yếu tố quyết định chính là đội ngũ cán bộ, đặc biệt là ngưới đứng đầu HTX. Người đứng đầu chính là người lèo lái “con thuyền” của HTX, phải có trình độ, có tâm và phải luôn nắm bắt thời cơ để đổi mới cho phù hợp với cơ chế kinh tế thị trường. Đồng thời, phải phát huy tốt sức mạnh đoàn kết, gắn kết các thành viên và phải tìm được hướng đi mới như liên doanh, liên kết chặt chẽ với bạn hàng và đối tác.
Bản thân các HTX phải nhìn nhận rằng, việc chuyển đổi mô hình HTX theo Luật HTX năm 2012 hiện nay không chỉ đơn giản là việc thay tên gọi của các chức danh mà đó là sự thay đổi từ nhận thức đến hành động của bộ máy quản lý HTX.
Phải hiểu từng thanh viên là nhân tố chính quyết định sự thành bại của HTX, trong đó có vai trò lãnh đạo điều hành của người đứng đầu HTX. Do đó, nên chú ý đào tạo đội ngũ cán bộ kế thừa, làm sao để nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý cũng như cần có những cơ chế thích đáng nhằm thu hút lực lượng có chất xám tham gia vào HTX.
